Staw kolanowy to staw zawiasowy zmodyfikowany – scalają się w nim kłykcie kości udowej, piszczeli oraz powierzchnia stawowa rzepki. Powierzchnie stawowe pogłębiają łąkotki. Całość jest wzmacnia przez torebkę stawową i liczne więzadła (wewnątrzstawowe, zewnątrzstawowe). Wiodącym powodem endoprorezoplastyki (wymiany) stawu kolanowego są zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe – objawiające się bólem ograniczającym codzienną aktywność.
Endoproteza stawu kolanowego jest implantem, który umieszcza się w miejscu chorego stawu. Implant zbudowany jest z części metalowej przymocowywanej do kości udowej i części metalowej oraz polietylenowej mocowanej do piszczeli
Codzienne funkcjonowanie osób ze wszczepioną endoprotezą stawu kolanowego, wymaga przestrzegania pewnych zaleceń.
Wczesny okres pooperacyjny:
– unikanie długotrwałego stania
– nie dźwiganie siatek z zakupami (8 – 12 tygodni od zabiegu)
– zrezygnowanie z wykonywania ciężkich prac domowych (pierwsze 8 – 12 tygodni po operacji)
Ważne! Ciężkie rzeczy można nosić dopiero po zezwoleniu lekarza prowadzącego, bądź fizjoterapeuty.
Spanie, wstawanie:
– najkorzystniejszą pozycją jest leżenie na plecach, bądź na zdrowym boku
– zaleca się podkładanie pod operowane kolano poduszki, aby było wygodniej. Nie należy jednak zbyt długo pozostawać w takiej pozycji, może bowiem dojść do tzw. przykurczu zgięciowego.
– z łóżka powinno się wstawać po stronie nogi, która była operowana. Cały proces powinien wyglądać następująco:
– należy przesunąć się na brzeg łóżka
– następnie przesunąć operowaną nogę poza łóżko (jednocześnie obracając tułów)
– opuścić zdrową nogę, wspierając się rękami o łóżko unieść tułów i przejść do pozycji siedzącej, po czym postawić nogi na podłodze i powoli wstać.
Ważne! Gdy używany jest balkonik, w żadnym przypadku nie należy podnosić się poprzez przyciąganie się do niego.
Siedzenie:
– powinno się siadać na wysokich krzesłach, aby zbytnio nie zginać stawu kolanowego, który był operowany
– podczas wstawania powinno się przesunąć na brzeg siedziska, po czym cały ciężar ciała przenieść na zdrową nogę.
Ważne! W początkowym okresie pooperacyjnym nie wolno krzyżować nóg oraz zakładać nogi na nogę.
Higiena osobista:
– należy korzystać z prysznica a nie wanny
– w łazience (także w brodziku) powinny być rozłożone maty antypoślizgowe
– do brodzika należy wchodzić zdrową nogą, po czym dostawić nogę operowaną
– w przypadku korzystania z wanny nie wolno w niej siadać (chodzi o to, że w tej pozycji dochodzi do zgięcia stawu kolanowego o 90 stopni). Usiąść można jedynie na stołku, bądź też specjalnie zamontowanej do brzegów wanny ławce
Ważne! Najlepiej jest myć się w pozycji stojącej, ewentualnie usiąść na wysokim krześle.
Ubieranie się:
– w początkowym okresie pooperacyjnym powinno się używać sprzęt wspomagający
– bieliznę oraz spodnie należy zakładać w pozycji siedzącej, zaczynając od nogi operowanej
– ubierając skarpetki, bądź pończochy najlepiej jest korzystać ze specjalnego pomocnika do zakładania skarpet
– buty powinny być najlepiej wsuwane i zalecane jest używanie łyżki do butów o długiej rączce
Ważne! Ubierając się należy unikać przyciągania kolana do tułowia i pochylania się do stóp.
W temacie uprawiania sportów po ednoprotezoplastyce stawu kolanowego, to wskazane jest:
– chodzenie
– nordic walking
– narty biegowe
– bieżnia
Należy zrezygnować ze wszelkich sportów przysparzających duże obciążenia dla stawów kolanowych oraz z tych sportów, w których istnieje ryzyko upadku. Pływanie można rozpocząć dopiero po całkowitym wygojeniu ran pooperacyjnych.
Pacjenci po endoprotezoplastyce stawu kolanowego, którzy jeżdżą samochodem z automatyczną skrzynią biegów, mogą prowadzić już po 4 – 8 tygodniach od przebytego zabiegu.
W przypadku osób posiadających manualną skrzynię biegów, możliwość prowadzenia samochodu zależy od szybkości w jakim następuje powrót pacjenta do pełnej formy.
Powrót do pełnej sprawności po wszczepieniu protezy stawu kolanowego jest procesem wymagającym długotrwałej rehabilitacji i przebiega indywidualnie w stosunku do każdego pacjenta.
Źródła: fizjoklinika.com, J. Kowalczewski „Pierwotna endoprotezoplastyka stawu kolanowego”, Medisfera, wyd.1 2013 rok.